Laboulbeniales-zwammen op insectencollecties
Probleemstelling
Laboulbeniales zwammen zijn obligaat ectoparasitaire ascomyceten die voorkomen op Arthropoda, meestal insecten. Er zijn een 2325-tal soorten beschreven in 145 genera. Laboulbeniales zijn de aliens onder de fungi. Ze vormen geen mycelium; in de plaats daarvan produceren ze miniscule, driedimensionale thalli, opgebouwd uit een receptaculum met perithecia, aanhangsels en antheridia. Ondanks een grote diversiteit aan gastheren, zijn Laboulbeniales erg gastheerspecifiek. Er zijn geen vrijlevende levensstadia en we kennen enkel seksuele reproductie. Laboulbeniales worden meestal gemonteerd in permanente preparaten voor lichtmicroscopie.
De Laboulbeniales-orde is een moeilijke groep om te bestuderen; ze zijn microscopisch klein, moleculair werk gaat moeizaam vooruit, de classificatie is verouderd en inaccuraat en er zijn slechts een handjevol experten verspreid over de hele wereld. Er is een groot voordeel, en dat is het feit dat Laboulbeniales gemakkelijk kunnen worden gevonden in museumcollecties. Gedroogde, gepinde insecten kunnen onder een stereomicroscoop gescreend worden op de aanwezigheid van Laboulbeniales-thalli. Op deze manier werden al tientallen onbeschreven soorten Laboulbeniales ontdekt.
Doelstelling
Het doel van deze bachelorproef is om de Laboulbeniales die eerder werden ontdekt op insecten uit de Taxon Expeditions-collectie te monteren en identificeren tot op soortniveau. Het monteren zal gebeuren met behulp van een techniek met twee dekglaasjes en Solakryl BMX, een synthetische hars-oplossing in xyleen om permanente microscopiepreparaten te maken. Daarna worden de thalli geïdentificeerd op basis van morfologische kenmerken, met behulp van de benodigde literatuur. De kans bestaat dat er nieuwe gastheer–parasiet associaties en onbeschreven soorten ontdekt worden tijdens deze bachelorproef. Indien mogelijk, krijgt de student de unieke kans een nieuwe soort voor de wetenschap te beschrijven. De student maakt tijdens deze bachelorproef kennis met de morfologie en taxonomie van de Laboulbeniales-orde, een onderbestudeerde groep fungi. Verwacht wordt dat de resultaten van deze bachelorproef deel zullen uitmaken van een gepeerreviewde publicatie in een regionaal tijdschrift. Dit project is in samenwerking met Dr. Menno Schilthuizen (Naturalis Biodiversity Center) en de burgerwetenschappers van Taxon Expeditions en de Stichting Taxon Foundation.
| Familie* | Geslacht | Specimens | Land(en) |
| Carabidae | Acupalpus | 12 | Nederland |
| Carabidae | Agonum | 2 | Georgië, Nederland |
| Carabidae | Anchomenus | 1 | Nederland |
| Carabidae | Asaphidion | 6 | Nederland |
| Carabidae | Badister | 1 | Nederland |
| Carabidae | Bembidion | 11 | Frankrijk, Georgië, Japan, Nederland |
| Carabidae | Brachinus | 1 | Montenegro |
| Carabidae | Bradycellus | 6 | Nederland |
| Carabidae | Calathus | 2 | Italië, Nederland |
| Carabidae | Clivina | 1 | Georgië |
| Carabidae | Dyschirius | 4 | Nederland |
| Carabidae | Elaphropus | 1 | Maleisië |
| Carabidae | Oxypselaphus | 1 | Nederland |
| Carabidae | Pterostichus | 12 | Nederland |
| Carabidae | Syntomus | 8 | Nederland |
| Carabidae | Trechus | 1 | Nederland |
| Carabidae | Trichocellus | 7 | Nederland |
| Leiodidae | Apocatops | 2 | Oostenrijk |
| Leiodidae | Catops | 14 | Nederland, Zweden |
| Leiodidae | Choleva | 1 | Nederland |
| Leiodidae | Ptomaphagus | 1 | Japan |
| Staphylinidae | Atheta | 1 | Nederland |
| Staphylinidae | Lathrobium | 3 | Nederland |
| Staphylinidae | Othius | 1 | Nederland |
| Staphylinidae | Philonthus | 7 | Nederland |
| Staphylinidae | Rugilus | 1 | Nederland |
| Staphylinidae | Sepedophilus | 3 | Nederland |
| Staphylinidae | Tachinus | 1 | Nederland |
| Staphylinidae | Tinotus | 1 | Nederland |
*Carabidae, loopkevers; Leiodidae, truffelkevers; Staphylinidae, kortschildkevers.
References
De Kesel A, Gerstmans C, Haelewaters D. 2020. Catalogue of the Laboulbeniomycetes of Belgium. Sterbeeckia 36: 3-143. [pdf]
Haelewaters D, Blackwell M, Pfister DH. 2021. Laboulbeniomycetes: Intimate fungal associates of arthropods. Annual Review of Entomology 66: 257-276. https://doi.org/10.1146/annurev-ento-013020-013553 [pdf]
Haelewaters D, De Kesel A. 2020. Checklist of thallus-forming Laboulbeniomycetes from Belgium and the Netherlands, including Hesperomyces halyziae and Laboulbenia quarantenae spp. nov. MycoKeys 71: 23-86. https://doi.org/10.3897/mycokeys.71.53421 [pdf]
Haelewaters D, De Kesel A, Gorczak M, Bao K, Gort G, Zhao SY, Pfister DH. 2019. Laboulbeniales (Ascomycota) of the Boston Harbor Islands II: species parasitizing Carabidae, and the Laboulbenia flagellata species complex. Northeastern Naturalist 25(Special Issue 9): 110-149. https://doi.org/10.1656/045.025.s906 [pdf]
Haelewaters D, Rossi W. 2017. Laboulbeniales parasitic on American small carrion beetles: new species of Corethromyces, Diphymyces, and Rodaucea. Mycologia 109(4): 655-666. https://doi.org/10.1080/00275514.2017.1379118 [pdf]
Santamaria S, Enghoff H, Reboleira ASPS. 2016. Hidden biodiversity revealed by collections-based research—Laboulbeniales in millipedes: genus Rickia. Phytotaxa 243(2): 101-127. https://doi.org/10.11646/phytotaxa.243.2.1 [pdf]
Schilthuizen M, Lim JP, van Peursen ADP, Alfano M, Jenging AB, Cicuzza D, Escoubas A, Escoubas P, Grafe U, Ja J, Koomen P, Krotoski A, Lavezzari D, Lim L, Maarschall R, Slik F, Steele D, Ting DTW, van Zeeland I, Njunjić I. 2020. Craspedotropis gretathunbergae, a new species of Cyclophoridae (Gastropoda: Caenogastropoda), discovered and described on a field course to Kuala Belalong rainforest, Brunei. Biodiversity Data Journal 8: e47484. https://doi.org/10.3897/BDJ.8.e47484
Weir A, Hammond PM. 1997. Laboulbeniales on beetles: Host utilization patterns and species richness of the parasites. Biodiversity and Conservation 6: 701-719. https://doi.org/10.1023/A:1018318320019 [pdf]
